Hacdan Neler Getirilmez Kusurlar getirilmemeli: Hac yolculuğunda heybemizde yukarıda saydığımız hususlar azık olarak bulunmalıdır. Hacdan da pek çok güzel haslet kazanmış olarak dönmeli ve bazı eksik ve kusurlarımızı geri getirmemeliyiz. Hacca giden bir mümin dönerken yanında aşağıda saydıklarımızı getirmemeye çalışmalıdır. Günahlarımızı geri getirmemeliyiz: Hac bir arınma kurnasıdır. Tavafın her bir şartı kulluk adına derinleşme ve özümüze doğru seyahat etme vesilesidir. Sa’y yaparken atılan her adım bir günahımızı dökmektedir. Okuyacağımız evrad u ezkar ve yapacağımız ibadetler de kulluğun zirvelerine doğru yapılan bu yolculukta azığımız olacaktır. Bu imkânı en iyi şekilde değerlendirip tövbe ve istiğfarla günahlarımızdan arınmak ve dünyaya ilk geldiğimiz günkü gibi hayata yeniden tertemiz başlamak hacdan getireceğimiz en büyük kazanç olacaktır. Nefsanî duygularımızı frenlemeliyiz: Hac menasikinin ifade ettiği anlamlar vardır. Üç gün boyunca şeytan taşlamak, bir türlü kurtulamadığımız bir kısım takıntılarımızı taşa tutmak demektir. Kin, nefret, hırs, su-i zan, haset ve bencillik gibi bizi içten içe kemiren duygularımızı ve gıybet gibi hastalıklarımızı taşlamalı ve onları kurban edip hayat hakkı tanımamalıyız. Kul hakkına daha dikkat etmeliyiz: Hac, bedenen zor ve meşakkatli bir ibadettir. Bu sebeple istemeyerek de olsa bazı kul hakkı ihlallerinde bulunma ihtimalimiz vardır. Ayağına yanlışlıkla bastığımız, yanından sertçe geçtiğimiz ya da istemeyerek sesimizi yükselttiğimiz herkesten helallik dilemeli ve gönüllerini almalıyız. Vaktimiz’i çarşıda pazarda geçirmemeliyiz:Hacca sadece ibadet niyetiyle ve Allah’ın rızasını kazanmak gayesiyle gidilir. Oradaki her saniye hazineler kıymetindedir. Giderken herkese hediyeler vaat edip sonra da vaktinin büyük kısmını çarşı pazarda tüketmek akıl kârı değildir. Bu durumdan, misafirleri olduğumuz Rabb’imiz ve Peygamber Efendimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem) hoşnut olmazlar. Hacca gidenler, kimseye maddi hediye getirmeme niyetiyle gitmeli, yakınları da hiçbir hediye beklentisi içinde olmamalıdır. Hurma ve zemzemin dışında bir hediyeye kapı açmamak bereketli bir hac için önemli bir vesiledir. Dostlarımıza en büyük hediyemiz onlara yapacağımız dualar olmalıdır.   Kaynak: Hac Rehberi, 2005, Süleyman Sargın, Zaman Gazetesi,